MAE ANGEN MWY O GYMORTH I BOBL SY’N BYW MEWN TLODI TANWYDD

Rhun ap Iorwerth yn galw am gamau pellach i helpu’r rhai sydd fwyaf agored i niwed gyda chostau tanwydd ac ynni’n codi

Heddiw yn y Senedd, gofynnodd Rhun ap Iorwerth, Aelod o’r Senedd dros Ynys Môn, i Weinidog dros Gyfiawnder Cymdeithasol Llywodraeth Cymru pa gamau sy’n cael eu hystyried i ddarparu cymorth ychwanegol i’r rhai sy’n byw mewn tlodi tanwydd cyn y cynnydd a ragwelir yn y cap ar brisiau ynni yn hwyrach ymlaen eleni.

Gall hyd at 45% o holl aelwydydd Cymru fod mewn tlodi tanwydd yn dilyn y cynnydd yn y cap pris ym mis Ebrill 2022, yn ôl mesur tlodi tanwydd Cymru. Roedd yr amcangyfrifon diwethaf a gasglwyd ar gyfer Ynys Môn yn 2018 yn amcangyfrif bod cyfradd tlodi tanwydd yn uwch na chyfartaledd cenedlaethol Cymru ar y pryd.

Yn ei gwestiwn i’r Gweinidog, dywedodd Rhun ap Iorwerth AS:

“Mae lefel y bobl sydd mewn tlodi tanwydd yn syfrdanol, a fe welwn sut mae costau ynni a thanwydd fel rhan o’r argyfwng costau byw yn ehangach yn dyfnhau o ddydd i ddydd, bron, a’r caledi ariannol y mae rhai o’n hetholwyr mwyaf agored i niwed yn ei brofi.

“Mae disgwyl i brisiau tanwydd godi eto, wrth i’r cap godi ymhellach yn ddiweddarach eleni. Fy nghwestiwn i yw: pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd yn awr i ystyried yr opsiynau ar gyfer darparu cymorth ychwanegol i’n hetholwyr mwyaf agored i niwed pan fydd yr ergyd drymach honno’n taro?”

Mewn ymateb, cytunodd Jane Hutt, y Gweinidog dros Gyfiawnder Cymdeithasol â’r sylwadau, ac wrth nodi rhai o’r mesurau pellach sy’n cael eu cymryd gan Lywodraeth Cymru – gan gynnwys dechrau talu’r rownd nesaf o’r cynllun cymorth tanwydd yn gynharach, galwodd hefyd ar Lywodraeth y DU i fynd i’r afael â’r cynnydd mewn prisiau ynni.

Cyfeiriodd Mr ap Iorwerth hefyd at yr effaith y mae costau byw yn ei gael ar Ynys Môn a’r cynnydd yn y galw am fanciau bwyd. Llongyfarchodd y bartneriaeth newydd rhwng Cyngor Môn ac Elfennau Gwyllt a gyhoeddwyd yr wythnos hon, sef prosiect lleol arloesol i gyflenwi cynnyrch ffres i fanciau bwyd Ynys Môn.

Ychwanegodd Rhun ap Iorwerth AS:

“Mae’r gwaith sy’n cael ei wneud yn lleol i gefnogi’r rhai sydd â’r angen mwyaf ac sy’n teimlo effaith yr argyfwng costau byw yn cael ei werthfawrogi gymaint – ond mae’n gywilyddus bod angen y mesurau hyn arnom.

“Mae llawer mwy y gellir ei wneud i fynd i’r afael â’r argyfwng hwn. Rhaid i Lywodraeth y DU hefyd gymryd camau i ostwng y cap pris ar gyfer aelwydydd incwm îs er mwyn sicrhau eu bod yn gallu cwrdd â chostau eu hanghenion ynni ymhlith mesurau hanfodol eraill.”

DIWEDD