RSPB Cors Ddyga – agor drws ar un o ryfeddodau cudd Môn

Mae cyn-bwll glo sy’n llawn o fywyd gwyllt rhyfeddol a phlanhigion prin, newydd gychwyn ar bennod newydd yn ei hanes…

Mae RSPB Cymru wrth eu bodd o gyhoeddi bod eu gwarchodfa natur dawel ar Ynys Môn, RSPB Cors Ddyga, oedd gynt wedi’i henwi yn ‘Malltraeth Marsh’, yn cael ei hagor yn swyddogol gan Aelod Cynulliad Ynys Môn Rhun ap Iorwerth am 13:00,17 Gorffennaf 2017.

Yn gynharach eleni gwobrwywyd y warchodfa gwlyptir ag arian o Gronfa Dreftadaeth y Loteri ac Ymddiriedolaeth Gaynor Cemlyn-Jones, i wella a gwarchod y cynefin a rhywogaethau prin y warchodfa. Mae’r project hefyd wedi cael cymorth gan y Gronfa Datblygu Cynaliadwy, cynllun gan Lywodraeth Cymru yn Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol Ynys Môn.

Diolch i’r ariannu hyn, mae’r warchodfa wedi elwa mewn tri maes:

1. Crewyd paneli dehongli ynghyd â llwybr dau gilometr i ymwelwyr weld rhyfeddodau’r gwlyptir.
2. Galluogwyd tîm RSPB Cors Ddyga i osod llifddorau i wella’r gwelyau cyrs gan fod cynyddu lefel y dŵr yn dda i ddenu rhywgaethau amrwyiol i’r warchodfa.
3. Comisiynwyd Duncan Kitson i greu cerflun pren o aderyn y bwn, i ddynodi uchafbwynt diweddar y wrachodfa pan nythodd aderyn y bwn ar RSPB Cors Ddyga nol yn 2016 – y tro cyntaf yng Nghymru ers 32 mlynedd.

Meddai Ian Hawkins, Rheolwr RSPB Cors Ddyga, “Dyma le perffaith i dreulio awr neu ddwy a chael seibiant oddi wrth y byd mawr. Mae’n fwrlwm o hanes a rydym yn falch iawn o gael agor ein drysau i’r cyhoedd er mwyn dangos ffrwyth eil llafur ers inni ddechrau rheoli’r warchdfa nôl yn 1994. Dyma brofi os adeiladwch gartref i fyd natur, mae nhw’n dod iddo!”

Dywedodd Rhun ap Iorwerth AC, “Pleser fydd cael agor Cors Ddyga yn swyddogol er mwyn i bobl leol ac ymwelwyr gael gwerthfawrogi’r warchodfa.  Mae safleoedd fel Cors Ddyga yn un o’n trysorau naturiol ni, a rydw i’n ddiolchgar i’r RSOPB am y gwaith mae nhw wedi ei wneud yn gofalu am y gors.  Un o lwyddiant mawr eu gwaith caled nhw oedd fod Aderyn y Bwn wedi dewid nythu yno’r llynedd – y tro cyntaf iddo nythu yng Nghymru ers tri degawd – ac rydw i’n edrych ymlaen i gael clywed plant Ysgol Esceifiog yn perfformio’r gân ‘Deryn y Bwn’.”
 
Ychwangodd Ian Hawkins, “Mae’r cyllid hael rydym wedi derbyn wedi ei gwneud yn bosibl i RSPB Cors Ddyga i ddechrau ar bennod newydd yn ein hanes gan helpu ei datblygiad parhaus er mwyn sicrhau bod y planhigion a bywyd gwyllt yn parhau i ffynnu.

“Mae phob tymor yn dod â’i chyfoeth ei hun o fywyd gwyllt. Mae blodau gwlypdir hardd yn ymddangos yn y gwanwyn: yr yr ellesgen, pluddail y dŵr a’r pelenllys gronynnog rhedynog prin, tra yn y gaeaf gallwch weld boda tinwyn, hebogiaid tramor a’r cudyll bach – mae pob un yn bleser i’w gweld. Rwy’n aml yn cael syrpreis annisgwyl pan dwi’n cerdded o amgylch y warchodfa, o weld dyfrgwn yn popian eu pennau uwchben y dŵr i’r foment arbennig pan sylweddolais fod aderyn y bwn yn nythu ar y warchodfa – dwi’n dal i wenu. Pwy a ŵyr be’ fydda’ i’n weld yfory. ”

Mae’r warchodfa hefyd yn cynnig profiadau gwirfoddoli newydd gwych i’r gymuned leol a’r cyfle i ddarganfod treftadaeth leol y safle; trwy waith ymarferol, sgiliau treftadaeth a chyfleoedd ymchwil. Am fwy o wybodaeth am y cyfleon yma cysylltwch â Swyddog Cymunedol a Datblygu Gwirfoddolwyr RSPB Cymru, Eva Vaquez-Garcia, ar 01248 672850/ eva.vazquezgarcia@rspb.org.uk.

Felly, gwnewch yn siŵr eich bod yn rhoi RSPB Cors Ddyga ar eich rhestr ‘lleoedd i ymweld â nhw’ yr haf hwn…