Colofn i’r Mail 11/3/2020 – Coronafirws

Mae’r newyddion am y coronafirws yn achos pryder i nifer o fy etholwyr. Fe wnaf i fy ngorau felly i rannu unrhyw wybodaeth a roddir i mi gyda chi, a allai efallai helpu i leddfu rhai pryderon, a gall hynny helpu i’ch amddiffyn chi a’ch teulu.

Fel Gweinidog Iechyd Cysgodol Plaid Cymru rwy’n derbyn sesiynau briffio rheolaidd gan Lywodraeth Cymru, a’r wythnos diwethaf, fel aelod o Bwyllgor Iechyd y Cynulliad, llwyddais i holi Prif Swyddog Meddygol Cymru, yn ogystal ag uwch arweinwyr GIG Cymru ac Iechyd Cyhoeddus Cymru.

Y peth cyntaf i’w ddweud ydy fy mod i’n deall pryderon pobl. Mae gen i deulu hefyd, ac fel chi rydw i eisiau gallu arfogi fy hun gyda’r wybodaeth orau y gallwn ni gael ein dwylo arni. Mae angen i ni wneud hyn er mwyn gallu gofalu amdanom ein hunain a’r rhai sy’n annwyl i ni, boed hynny’n blentyn, neu’n rhiant neu’n berthynas hŷn efallai.

Y cyngor diweddaraf (ar nos Lun) gan Lywodraeth Cymru oedd ei bod yn ymddangos bod y mwyafrif o achosion yn rai ysgafn. Ond wrth gwrs, fel gyda llawer o firysau, gall achosi symptomau mwy difrifol ymysg grwpiau mwy agored i niwed, gan gynnwys y rhai â chyflyrau iechyd hirdymor eraill.

Mae’n bwysig ein bod ni’n talu sylw i’r cyngor yr ydym yn ei gael. Synnwyr cyffredin ydy peth ohono. Golchwch eich dwylo yn aml. Defnyddiwch ‘tissue’ os ydych chi’n pesychu neu’n tisian, ac yna ei roi yn y bin sbwriel. A cheisiwch osgoi cyffwrdd â’ch wyneb.

Yna mae yna rai cyfarwyddiadau mwy caeth, er enghraifft i hunan-ynysu os ydych chi wedi ymweld â rhai ardaloedd yn ddiweddar, symptomau neu beidio, neu i gadw draw oddi wrth bobl eraill os oes gennych chi symptomau ar ôl dychwelyd o leoliadau eraill.

Mae’n debygol y bydd deddf newydd yn cael ei phasio i roi mwy o bwerau i awdurdodau geisio rheoli neu ohirio lledaeniad y firws. Byddaf yn ceisio dwyn Llywodraeth Cymru i gyfrif am y cynlluniau hynny, ac ar faterion fel sicrhau bod gweithwyr iechyd yn cael y gefnogaeth a’r adnoddau angenrheidiol i drin eraill a chadw eu hunain yn ddiogel. Rwyf wedi clywed rhai pryderon ac mae angen i gamau gan y Llywodraeth fod mor effeithiol â phosibl.

Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn diweddaru gwybodaeth a chyngor ar-lein yn rheolaidd. Rydw i wedi creu’r llwybr byr hwn i’ch helpu chi i ddod o hyd iddo: tinyurl.com/phwcovid19

Mae’n cynnwys y wybodaeth a’r atebion diweddaraf i Gwestiynau Cyffredin. Rwy’n sylweddoli na fydd gan lawer o bobl fynediad i’r rhyngrwyd, felly efallai y gallai ffrind neu aelod o’r teulu ofyn am atebion ar y wefan ar eich rhan os oes gennych unrhyw gwestiynau. Os na fedrwch wneud hynny, er na all fy swyddfa roi cyngor iechyd, os ydych chi am i’m tîm drosglwyddo’r wybodaeth a’r cyngor diweddaraf o’r wefan i chi, ffoniwch ni ar 01248 723599.

Fideo: Diweddariad i chi ynglŷn â’r gwaith rydw i wedi bod yn gwneud mewn cysylltiad â Coronafirws.

Pam fod Rhun eisiau bod yn “benderfynol radical” wrth weddnewid economi Cymru

Fel newyddiadurwr, rwy’n cofio dweud yn 1999 mai efallai’r mesur pwysicaf o lwyddiant datganoli fyddai’r effaith fyddai’n ei gael ar yr economi. 19 mlynedd yn ddiweddarach, yn sicr ni allwn ddweud fod datganoli wedi bod yn fwled hud.

Fodd bynnag, rydym bellach yn gallu pwyntio’n fwy cywir at Lywodraeth Cymru, yn hytrach na datganoli ei hun, fel y broblem. Hyd yn oed gyda’r pwerau cyfyngedig sydd gennym, credaf y gallai ymdrech gydlynol newydd gan weinidogion drawsnewid economi Cymru.

Rwy’n cadw at y farn wreiddiol honno am bwysigrwydd datblygu economi Cymru. Mewn gwirionedd, mae’n bwysicach nag erioed. Nid yn unig fod Cymru ddim gwell yn economaidd nag ar ddyfodiad datganoli, ond mae ein GDP cymharol wedi gostwng ymhellach o dan gyfartaleddau’r DG ac Ewrop.

Fel ymgeisydd arweinyddiaeth Plaid Cymru, nid oes angen i mi ddweud fy mod am i Gymru gymryd rheolaeth lawn o siapio ei dyfodol economaidd ei hun. Ond nid yw hyn yn nod ynddo’i hun. Y rheswm pam yr wyf am i Gymru gryfhau’n economaidd yw er mwyn codi plant allan o dlodi, i wobrwyo dyhead, i ganiatáu rhoi mwy o gymorth i’r rhai sydd ei angen, i helpu busnesau i weld Cymru fel lle i lwyddo, i wneud hon yn wlad o gyfle go iawn. Mae’n ymwneud â gweld hyder cenedlaethol a thegwch cymdeithasol yn tyfu law yn llaw â ffyniant economaidd, er lles pawb yng Nghymru.

Mae’n ymwneud â dod â swyddi gwell a mynd i’r afael a than-gyflogaeth. Mae gwell swyddi yn dod trwy well sgiliau. Mae hynny’n golygu trawsnewid addysg a sicrhau bod sgiliau’n cyd-fynd ag anghenion busnesau. Mae swyddi gwell yn golygu cyflogau gwell. Mae cyflogau gwell yn golygu derbyn mwy o drethi a sylfeini cyllidol cadarnach.

Er mwyn cyrraedd y pwynt hwn, mae angen i ni fod yn benderfynol o radical yn y ffordd yr ydym yn mynd i’r afael ag anghenion a dyheadau economaidd Cymru. Dydyd rheoli ddim yn ddigon da. Ymddengys bod gormod o hanes economaidd Cymru ddiweddar yn ymwneud â rheoli dirywiad, ond nid yw hyd yn oed yn dod â rhywfaint o lwyddiant trwy reolaeth gyson yn ddigon da. Mae angen twf gwirioneddol arnom, ehangiad go iawn o orwelion economaidd, a rhaid inni fod yn benderfynol wrth geisio cyflawni hyn ac yn ein huchelgais i lwyddo.

Yn ystod fy amser fel Gweinidog Cysgodol Economi Plaid Cymru yn y 4ydd Cynulliad, roedd nifer o faterion yn fy marn i yn dal yn berthnasol iawn heddiw: yr angen am gomisiwn seilwaith, gyda chylch gorchwyl llawer ehangach na’r comisiwn a sefydlwyd bellach gan y Lywodraeth Cymru, i arwain buddsoddiad biliwn o bunnoedd ym mlociau adeiladu ein cenedl – o gysylltiadau trafnidiaeth sy’n uno’r genedl i seilwaith digidol; fy mhenderfyniad i gynyddu cyfran y gwariant caffael yng Nghymru a gedwir o fewn economi Cymru i oddeutu 75% o’r cyfanswm, gan greu 40000 o swyddi efallai; sefydlu asiantaeth datblygu newydd sy’n edrych allan tuag at farchnadoedd allforio newydd i’n cwmnïau cynhenid a chwilio am fuddsoddiad cynaliadwy newydd; ehangu rhyddhad ardrethi busnes ac ehangu cefnogaeth ar gyfer busnes trwy Fanc Cymru cyhoeddus sy’n fwy uchelgeisiol a phellgyrhaeddol a all godi cyfalaf benthyciad ac ecwiti i fusnesau yng Nghymru.

Yn ogystal, mae’r angen sylfaenol i osod ein system addysg ar sylfaen gadarnach, ar bob lefel. O wella safonau ar draws y sectorau cynradd ac uwchradd trwy annog a gwobrwyo rhagoriaeth addysgu, i gryfhau gallu’r sector AB fod wrth wraidd datblygu sgiliau ar gyfer busnes a diwydiant yng Nghymru, a chryfhau arloesedd ymchwil a datblygu ar draws addysg uwch a diwydiant, sy’n hanfodol mewn byd sy’n symud yn gynyddol tuag at economi wybodaeth. Yn amlwg, mae sefyllfa lle mae gwariant y Llywodraeth a’r cyngor ymchwil ar ymchwil a datblygu yn ddeg gwaith yn fwy y pen yn Ne Ddwyrain Lloegr nag yng Nghymru yn ein gadael ni mewn o dan anfantais mawr.

Arloesedd yw’r edau euraidd. Er mwyn efelychu’r math o dwf economaidd parhaus a adfywiodd economi Gwlad y Basg, er enghraifft, mae’n rhaid i Gymru ddod yn arloeswr go iawn ym mhob maes o gynllunio economaidd. Rhaid inni chwilio am opsiynau allforio newydd a bod yn hyderus ynglŷn â lle mae Cymru yn cyd-fynd orau o fewn marchnadoedd rhyngwladol; rhaid inni adnabod ac arbenigo mewn sectorau allweddol; mae’n rhaid inni ddatblygu strategaeth ynni / ddiwydiannol wedi’i adeiladu ar wneud y mwyaf o gynnyrch ein adnoddau naturiol, a cheisio ffyrdd i ychwanegu gwerth ato trwy allforio sgiliau / technolegau (mae angen i ni ddatblygu rhaglen morlynnoedd llanw dan arweiniad Cymru!); a rhaid inni annog cyfraddau llwyddiant entrepreneuriaeth a entrepreneuraidd (mae ffigyrau yn dangos bod gan Gymru fwy o entrepreneuriaid dechreuol na chyfartaledd y DG, ond fod llai yn ei wneud i lwyddiant busnes).

Mae angen inni ddathlu llwyddiant busnes Cymru, ac annog menter unigol ochr yn ochr â’r cydweithredol – rwy’n gefnogwr brwd dros fenter cydweithredol a chymdeithasol. O ddarparu gofal cymdeithasol yn ein cymunedau i chwistrellu bywyd newydd i’n strydoedd mawr, credaf y dylem geisio cyfleoedd newydd i gymell cydweithredoedd. Mae cymdeithasau cydfuddiannol yn darparu model arall i’w hannog, hefyd – yn eiddo i’r aelodau, gyda elw a buddion yn cael eu rhannu.

Rydym yn wynebu’r amseroedd mwyaf heriol. Mae methiant Llywodraeth Cymru i gadw i fyny â gwledydd a rhanbarthau sy’n cystadlu mewn meysydd allweddol yn golygu nad oes gennym unrhyw opsiwn ond i anelu’n uchel. Uchel iawn. Gydag ansicrwydd Brexit hefyd ac anhrefn posib unrhyw Brexit heb gytundeb, mae arnom angen Llywodraeth sy’n ddidostur yn ei uchelgais economaidd. Fel Prif Weinidog, byddai hyn yn flaenoriaeth allweddol i mi, wrth arwain Llywodraeth Plaid Cymru yr wyf yn gwybod y gallai gyflawni, Llywodraeth sy’n cyfuno wir ddynameg a gonestrwydd. Mae gennym bolisiau a meddylwyr economaidd cyffrous yn y blaid. Mae arnom angen arweinydd a all weithredu’r syniadau hynny ac adeiladu ymddiriedaeth yn yr hyn yr ydym yn ceisio’i gyflawni ar gyfer ein cenedl.

Wrth gwrs, bydd y cyfleoedd go iawn yn dod trwy fod â rheolaeth ar y llyw ein hunain a chael y cymhelliant ychwanegol o geisio ffyniant economaidd fel cenedl annibynnol. Gall pob un ohonom uno yn awr wrth geisio gosod sylfeini economaidd cadarnach i Gymru. Pwy all wrthwynebu hynny?! Ond rmae hi wastad wedi bod yn nod i mi i berswadio eraill i fynd ag uchelgais genedlaethol i’r lefel nesaf, ac fel arweinydd Plaid, byddai hynny yn dal i fy ngyrru. Mae goresgyn rhwystrau, mynd i’r afael ag ofnau, meithrin hyder .. a pherswadio pobl o botensial economi Cymru wrth wraidd y fenter honno.

Cymru ac Ewrop: Yr Achos Economaidd dros Ail Refferendwm

Dyma fy erthygl i i’r Western Mail ddoe:

WALES AND EUROPE: THE ECONOMIC CASE FOR A NEW REFERENDUM

I have always believed that leaving the European Union would have massive implications for the Welsh economy. However, like a good democrat I had to accept that Wales, like the rest of the UK voted to leave.

In the meantime, I have followed the withdrawal negotiations conducted by the UK Government with trepidation. Theresa May’s negotiating stance is determined by what she can get through her party rather than the interests of Wales and the Welsh economy. Her latest position-the Chequers deal-seems to be such a poor compromise that it is rejected by both pro-Europeans and Brexiteers. It is also likely to be rejected by the European Commission. We are therefore left with the prospect of a no-deal option which would be disastrous for us.

The implications of a no-deal option are now being laid bare for all to see. The first batch of technical papers issued by the UK government predicated a nightmare scenario of increased red tape, patients being denied access to medicines, and holiday makers being hit with hikes in bank charges. The implications for Northern Ireland are so bad that the Brexit Minister refused to say what the consequences of a no deal were! No doubt further papers will be released explaining the need for customs posts, the introduction of trade tariffs and the full implications of non-preferential WTO terms.

Even without these latest revelations the implications of leaving the EU for Wales were bad enough. The Treasury has only guaranteed access to EU funds until the end of the current round, with no guarantees beyond that date. Welsh researchers are already finding it difficult to secure partners for accessing Horizon 2020 research funds.
What we need to remember however is that even if we were to receive the full shortfall following the loss of CAP and Structural Funds, the lack of access to the single market poses an even more significant threat to the health of the Welsh economy. Access to the single market and the attempt to standardise conditions of access across the member states has provided Welsh businesses and companies which employ a significant number of people in Wales with opportunities to export without massive distortions and barriers to competition.

Being outside the single market means that Wales and its exporters are denied full access to our most important trading block and we will be disadvantaged by not being able to influence the rules by which we trade.

Leave campaigners deliberately confused voters with the idea that a country could have a free trade agreement which would give all the advantages of access to the single market but without the need for the free movement of people. But the free movement of goods and services cannot be secured without the free movement of people and acceptance of the other rules of the club. The European country with the closest relations with Europe outside the Union is Norway. The price it pays is making a financial contribution to the EU and being bound by the rules without any direct voice in shaping those regulations forming part of the single market.

The latest export figures show that 37% of Welsh exports by value (£1.124b) went to the EU. This is significantly higher than exports to other parts of the world, with 23% going to the USA and Canada and 15% to Asia. For Wales’ food and drink sector the EU is a vitally important market with 90% of our exports valued at £274m going to EU countries (2014 figures Business Wales).

Welsh GDP already low in proportion to the EU average is also likely to be adversely affected by the loss of EU membership. East Wales is at 93.7% and West Wales and the Valleys at 67.4%. This compares say to the Basque country at 116.1% and Catalunia at 110.7%. The loss of export markets will clearly affect Wales’ performance in terms of competitiveness and productivity leading to an impact on wage levels and unemployment. Multi-national companies such as Airbus, Ford, Toyota and others are likely at the very least to delay investment decisions and at worst transfer future investments to the European mainland. New inward investment opportunities are likely to be lost as companies will no longer see Wales as a platform for exporting to other EU countries.

Since I no longer have confidence in Theresa May’s ability to deliver a ‘good Brexit’ for Wales because of the massive divisions in her own party and given that the likelihood of a no-deal scenario is more likely by the day, I have come to the conclusion that we should be demanding a fresh referendum. It should be a binary choice, either to back a deal struck by Theresa May (or no deal if that happens) or to stay in the EU. The people of Wales stand a better chance of making an informed choice this time round, given that the full implications of Brexit have been laid bare.

Neges gan Rhun ap Iorwerth i Pride Cymru

Mae Pride Cymru yn ddathliad gwych o gydraddoldeb ac o bwysleisio’r neges ein bod yn Gymru gynhwysol sy’n credu mewn cariad yn hytrach na chasineb; gwlad sydd yn gwrthwynebu unrhyw fath o homoffobia, deuffobia a thrawsffobia; ac yn wlad sy’n cydnabod a gwerthfawrgoi cyfraniad y gymuned hoyw, deuryw a thrawsrhywiol yng Nghymru.

Dwi’n falch o’r gwaith mae Plaid Cymru wedi bod yn ei wneud ar hyn trwy’r portffolio iechyd – yn galw ar ail-gategoreiddio materion hunaniaeth rhyw ar wahân i iechyd meddwl a’i gwneud yn amod yn ein cytundeb cyllideb gyda Llywodraeth Cymru i sefydlu clinig hunaniaeth rywedd ar gyfer Cymru i roi’r cymorth a’r gefnogaeth sydd eu hangen ar bobl drawsryweddol.

Ond mae mwy i’w wneud, a rhaid i ni sicrhau fod Brexit a thwf gwleidyddiaeth adain dde ddim yn cael effaith negyddol ar hawliau cydraddoldeb unrhyw garfan o’n cymdeithas.

Mae Pride Cymru yn gyfle da i ddatgan y neges honno, felly pob hwyl i’r digwyddiad eto eleni.

Colofn Rhun ar gyfer yr Holyhead and Anglesey Mail 18.07.18

Roeddwn yn falch o gael fy newis yn y balot yn ddiweddar i gyflwyno dadl fer i’r Cynulliad ar bwnc o’m dewis.

Ar ôl cael cywed am (a chel gweld drosof fy hun yn ystod ymweliad diweddar) y gwaith rhagorol sy’n cael ei wneud gan adran gwyddorau eigion Prifysgol Bangor ym Mhorthaethwy a bod yn ymwybodol o botensial Ynys Môn o ran ynni morol yn ogystal ag ymchwil, penderfynais ddefnyddio fy amser yn siambr y Cynulliad i drafod dyfodol y llong ymchwil Prince Madog.

Rwy’n siŵr y bydd y Prince Madog yn olygfa gyfarwydd i lawer ohonoch sydd wedi ei weld ynghlwm wrth y pier ym Mhorthaethwy. Dyma’r llong fwyaf i’w gweld yn rheolaidd ar y Fenai ac mae pawb sy’n falch ohoni yn gwybod ei bod yn symbol o ragoriaeth yr Ysgol Gwyddorau Eigion ym Mangor.

Roedd fy nadl nid yn unig yn dathlu y rôl honno, ond hefyd yn pwyso ar Lywodraeth Cymru bwysigrwydd y Prince Madog rwan a’i botensial cenedlaethol am flynyddoedd i ddod, gan wneud yr achos iddo gael ei wneud yn Long Ymchwil Morol Cenedlaethol i Gymru. Mae gan Iwerddon ddau yn barod!

Mae ardal morol Cymru yn cynnwys adnoddau naturiol gwerthfawr ac amrywiol a all ddarparu cyfleoedd economaidd a chymdeithasol sylweddol, ac sy’n cyfrannu at les y genedl a chenedlaethau’r dyfodol. Ond, mewn gwirionedd, gwyddom bron ddim am yr adnoddau hynny. Mae’n syfrdanol gyn lleied o wely’r môr sydd wedi’i fapio, o ystyried y mapio manwl ar y tir.

Mae mapio o’r fath yn flaenoriaeth ar lefel yr UE ac wedi bod ers peth amser, ond ni fu unrhyw gynllun cydlynol ar gyfer y DU – dim cynllun i Gymru. Mae’r broses o gasglu data wedi bod yn ad hoc. Nid yw wedi’i gydlynu’n iawn, a rhaid i hynny newid. Wrth gwrs, mae gennym yr adnodd y mae angen inni wneud y gwaith hwnnw: y Prince Madog. Gadewch i ni fod yn arloesol a gwneud iddo ddigwydd.

Mae disgyblion Ysgol David Hughes yn sicr yn gwybod beth yw arloesi! Cefais amser gwych yn siarad am fusnes ac entrepreneuriaeth yn Ffair Arloesi Ysgol David Hughes yr wythnos diwethaf. Roedd y ffair yn llawn syniadau gwych a grŵp gwych o fyfyrwyr. Dechreuwyd Dillad Arfordir yn y ffair y llynedd, ac maent wedi mynd o nerth i nerth, a newydd lansio cynnyrch newydd. Mae angen inni gefnogi a hyrwyddo’r entrepreneuriaid ifanc hyn. E wch amdani gyda’ch cynlluniau! – Dymunaf y gorau i chi gyd.

Fideo: Diogelu dyfodol y Prince Madog: Yr achos dros gael llong ymchwil forwrol genedlaethol i Gymru

Fy Nadl Fer yn y Senedd yr wythnos hon: Diogelu dyfodol y Prince Madog: Yr achos dros gael llong ymchwil forwrol genedlaethol i Gymru

Mae ardal forol Cymru’n cynnwys adnoddau naturiol gwerthfawr ac amrywiol a all gynnig cyfleoedd economaidd a chymdeithasol sylweddol ac sy’n cyfrannu at les y genedl a lles cenedlaethau’r dyfodol. Ond, mewn difrif, dydym ni’n gwybod fawr ddim manylion am yr adnoddau yna. Mae’n rhyfeddol cyn lleied o’n gwely môr ni sydd wedi cael ei fapio o ystyried manylder mapio’r tir. Ac mae mapio o’r math yma’n flaenoriaeth ar lefel Undeb Ewropeaidd ers tro, ond nid oes yna gynllun wedi’i gydlynu ar gyfer y Deyrnas Unedig—dim cynllun ar gyfer Cymru. Mae’r broses o gasglu data wedi bod yn ad hoc. Nid ydy o wedi cael ei gydlynu’n iawn, ac mae’n rhaid i hynny newid. Ac, wrth gwrs, mae gennym ni’r adnodd sydd ei angen i wneud y gwaith: y Prince Madog.

Colofn Rhun i’r Holyhead and Anglesey Mail 25 04 18

“Gwenwch!” Yn eu lycra, fe gymerodd grŵp o feicwyr anhygoel lun cyn iddynt ddechrau eu taith o Ynys Môn i Gaerdydd, ac ymunais â nhw i ddymuno’n dda iddynt. Byddai meddwl am daith 200 milltir yn ddigon i wneud i lawer grio yn hytrach na gwenu! Fodd bynnag, dwi wedi gwneud y daith fy hun, ac yn gwybod teimlad mor braf ydy hi i gyrraedd pen y daith – yn enwedig ar ôl codi arian neu ymwybyddiaeth ar gyfer achos da.

Yn yr achos yma, yr Hosbis Dewi Sant newydd sy’n cael ei agor yn Ysbyty Penrhos Stanley yng Nghaergybi. Roedd Cadeirydd yr Ymddiriedolwyr, Lyndon Miles, ymhlith y beicwyr. Ers agor ym 1998, mae Hosbis Dewi Sant yn Llandudno wedi darparu’r gofal lliniarol gorau posibl i filoedd o bobl yn Ynys Môn, Gwynedd a Chonwy. Nawr, bydd y gofal hwnnw’n cael ei gynnig yn nes at y cartref i bobl ar Ynys Môn. Rwy’n ddiolchgar i dîm Dewi Sant am eu hymrwymiad i’r ynys.

Fe wnes i’r daith i Gaerdydd mewn ffordd llawer llai blinedig, lle roeddwn i’n gallu rhoi nifer o faterion Ynys Môn ar yr agenda. Gofynnais i’r Gweinidog dros yr Amgylchedd egluro pam mae staff sy’n monitro Afon Cefni i helpu i gynllunio amddiffynfeydd llifogydd newydd wedi cael eu symud i ddyletswyddau eraill. Nid yw’n ddigon da – mae angen atebion i’r bygythiad llifogydd gyda brys, yn Llangefni ac mewn mannau eraill.

Hefyd yn gysylltiedig â’r tywydd, rydym yn dal i ddelio ag effeithiau Storm Emma. Ar ôl dinistr y Marina, rwy’n falch o ddweud ein bod yn nesau at gyfarfod cyntaf Grŵp Defnyddwyr Porthladd Caergybi, y byddaf yn cyd-gadeirydd gydag AS yr ynys. Fe wnes i ymweld â Moelfre yr wythnos diwethaf i weld effeithiau’r storm yno hefyd. Byddaf yn helpu i gysylltu â’r awdurdod lleol ynghylch yr hyn sydd angen ei wneud i ddelio gyda’r effaith a gafodd y storm ar draeth y pentref.

Yn olaf – fe darodd storm wleidyddol Bae Caerdydd yr wythnos diwethaf gyda Llywodraeth Cymru Lafur yn bygwth mynd a’r Cynulliad i’r llys i’w atal rhag trafod adroddiad sy’n gysylltiedig â marwolaeth yr AC Carl Sargeant. Cefais fy siomi’n fawr gyda chamau gweithredu’r Llywodraeth. Mae’r Cynulliad yno i ddal y Llywodraeth i gyfrif – nid y ffordd arall rownd!

Wedi dweud hynny, efallai y bydd yn help gyda’r dasg bwysig o helpu pobl i wahaniaethu rhwng y Cynulliad a’r Llywodraeth. Y Cynulliad yw llais democrataidd Cymru. EICH llais CHI. Ac mae’n rhaid i’r Llywodraeth – y gellir ei newid mewn unrhyw etholiad – ei barchu bob amser.