Fideo: Rhowch flaenoriaeth i ardaloedd heb fand eang, medd AC Môn

Bu Aelod Cynulliad Ynys Môn, Rhun ap Iorwerth, ddoe yn cwestiynau Lywodraeth Cymru am gynllun olynol Cyflymu Cymru ar ran cymunedau ar Ynys Môn sy’n dal i aros am gysylltiad band eang cyflym.

Ym mis Ebrill eleni, gwnaeth AC Ynys Môn gais i etholwyr ar facebook ac yn y papurau lleol i roi gwybod iddo am eu profiad o fand eang, ac yn benodol lle mae problemau’n dal i fodoli ar ôl i’r cynllun Cyflymu Cymru ddod i ben.

Roedd yr ymateb a gafodd yn dangos er mai’r broblem mewn rhai ardaloedd oedd fod pobl yn gallu cael mynediad at fand eang cyflym ond nad oeddent yn ymwybodol o hynny, mewn ardaloedd eraill, mae problemau band eang yn dal i fodoli gyda rhywfaint o waith wedi’i wneud, ond gyda rhai eiddo wedi colli allan o drwch blewyn.

Felly, defnyddiodd Rhun sesiwn gwestiynau yn y Cynulliad i Ysgrifennydd perthnasol y Cabinet i ofyn iddi sicrhau y byddai’r ardaloedd hyn yn cael blaenoriaeth o dan y cynllun olynol i Cyflymu Cymru.

Wrth siarad yn y Senedd, dywedodd Mr ap Iorwerth:

“Rydw i wedi cysylltu â chi fel Gweinidog yn y gorffennol yn adrodd am broblemau efo band llydan yn Ynys Môn. Mi wnes i apêl yn ôl ym mis Ebrill am y wybodaeth ddiweddaraf.  Mae’n amlwg bod yna nifer o ardaloedd sydd wedi colli allan o drwch blewyn, o bosibl, ar y rhaglen Cyflymu Cymru—mae ardaloedd Llanddona, Llansadwrn, Brynsiencyn, Cefniwrch a Rhyd-wyn yn rhai sydd wedi amlygu’u hunain.

“Yn yr ardaloedd hynny, mi oedd gwaith wedi dechrau ar baratoi ar gyfer cysylltiad. Yn amlwg, mi oedd yna siom fawr o weld y rhaglen yn dod i ben heb i’r gwaith gael ei gwblhau. A ydych chi mewn sefyllfa i allu rhoi sicrwydd i’r etholwyr yma y byddan nhw’n flaenoriaeth—hynny yw, y bydd cwblhau gwaith a oedd wedi’i ddechrau yn flaenoriaeth o dan y rhaglen newydd, pan ddaw honno?”

Yn ei hymateb, cadarnhaodd Ysgrifennydd y Cabinet fod hynny’n fater o drafod rhwng Llywodraeth Cymru a BT, ond eu bod nhw dal yng nghanol y broses gaffael ar hyn o bryd ar gyfer y rhaglen newydd.

AC yn gwneud achos dros gryfhau darpariaeth Band eang yn Ynys Môn

Yr wythnos diwethaf, cynhaliodd Aelod Cynulliad Ynys Môn, Rhun ap Iorwerth, ymweliad gan y Gwenidog Sgiliau a Gwyddoniaeth, sef y Gwenidog yn Llywodraeth Cymru sy’n gyfrifol am fand eang, i Ynys Môn.

Yn ystod yr ymweliad, aeth a hi i Barc Diwydianol Mona ac i Llangoed, fel ei bod yn cael cipolwg o’r problemau mae busnesau, unigolion a chymunedau ar draws yr ynys yn gorfod eu gwynebu.

Cyn yr ymweliad, bu Rhun yn gwahodd etholwyr i rannu eu profiad o fand eang gydag ef, ac roedd yn gallu casglu gwybodaeth at ei gilydd i gyflwyno i’r Gwenidog
Dywedodd AC Môn, Rhun ap Iorwerth:

“Dydy cysylltiad data cyflym ddim yn ‘foethusrwydd’ y dyddiau hyn. O addysg i delefeddygaeth, o fusnes i hamdden, mae ein hangen am gcysylltiad band eang yn ran annatod o’n bywydau bob dydd, a ni ddylai’r ffaith ein bod yn wledig fod yn reswm dros beidio cael y cysylltiad hwn. Mae ardaloedd gwledig yn disgwyl, ac yn derbyn, dŵr a thrydan. Yn y 21ain ganrif, dylem gael disgwyliadau tebyg o ran cysylltedd data. Efallai bod Ynys Môn yn wledig, ond nid yw’n anghysbell!

“Mi hoffwn i weld siop-un-stop ar gyfer cymorth ymarferol a chefnogaeth i’r rhai sydd â chysylltiad anerbyniol. Ar hyn o bryd, os oes atebion amgen ar gael, anaml mae pobl yn ymwybodol o’r atebion rheini, nac yn gwybod i bwy i ofyn y cwestiwn hyd yn oed, ac nid yw’n amlwg pa gymorth all fod ar gael.

“Rwyf hefyd eisiau gweld eglurhad i’r rhai sy’n methu cael amserlen glir ar gyfer cysylltu eu heiddo drwy raglen Cyflymu Cymru (neu debyg) – yn cynnwys datganiad glir os NAD yw’n bosib i gysylltu, ac am gefnogaeth ariannol wedi’i anelu at y rheini na all gael cysylltiad ‘traddodiadol’, gan gynnwys datblygiadau ar lefel cymuned gyfan.

“Yn ystod ei hymweliad, llwyddais i wneud yr achos gyda’r Gweinidog i gryfhau band eang ar gyfer pobl Môn. Cytunodd y Gwenidog i edrych ar beth all gael ei wneud – er enghraifft, cytunwyd y byddwn yn gallu cynnal Fforwm Busnes gyda thîm cysylltiad y llywodraeth, i sicrhau bod busnesau lleol yn gallu darganfod beth all Llywodraeth Cymru wneud i’w helpu.”