Bydd Ynys Mon yn croesawu miloedd o athletwyr a gwylwyr i ogledd-orllewin Cymru ar ôl i Aelod-Ynysoedd Gemau’r Ynysoedd Rhyngwladol bleidleisio’n llethol o blaid dod ag un o ddigwyddiadau chwaraeon mwyaf y byd i’r ynys am y tro cyntaf erioed.

Wedi’i alw’n Gemau Olympaidd bach ar gyfer ynysoedd bach y byd, mae Gemau’r Ynysoedd Rhyngwladol yn un o’r digwyddiad aml-chwaraeon mwyaf mewn bodolaeth, a bydd hyd at 24 o genhedloedd neu ynysoedd o bob cwr o’r byd yn disgyn ar ogledd-orllewin Cymru i gystadlu yn y digwyddiad bob yn ail flwyddyn.

Cynhaliodd Ynys Mon gystadlaethau Rhyng-Gemau’r Ynysoedd Pêl-droed a Gymnasteg yn 2019 a 2015 i ganmoliaeth leol a rhyngwladol sylweddol. Cynorthwyodd hyn yn fawr y cais cryf a gyflwynwyd gan yr ynys i gynnal y Gemau llawn a chroesawodd pwyllgor cynnig y gystadleuaeth y newyddion hanesyddol hwn gan yr IIGA heddiw.

Yn wreiddiol, gwnaeth gynnig i gynnal y Gemau yn 2025, ond mae pan fydd Ynys Mon yn cynnal y gystadleuaeth pellach yn dibynnu ar aildrefnu cynnal y Gemau gan Guernsey, a oedd i fod i gael ei gynnal yr haf nesaf, ond a fydd nawr yn cael ei ohirio gyda phenderfyniad ynglyn a pryd fydd y Gemau hynny yn cael ei chwarae i gael ei benderfynu yn ystod y misoedd nesaf.

Mae’r Gemau gan Guernsey yn 2021 wedi cael ei ohirio o ganlyniad i’r pandemig byd-eang cyfredol sydd wedi effeithio’n ddifrifol ar baratoadau ar gyfer yr haf nesaf.

Bydd trafodaethau rhwng Cymdeithas Ryngwladol Gemau’r Ynysoedd, Guernsey a gwesteiwyr presennol 2023 yn Orkney yn y dyfodol agos cyn dod i benderfyniad ynghylch pryd y bydd y Gemau hynny nawr yn digwydd, a pha effaith y mae hynny yn ei chael ar pryd y bydd Ynys Mon yn cynnal y Gemau.

Dywedodd Plaid Cymru MS Rhun ap Iorwerth, sy’n Aelod o’r Pwyllgor wnaeth paratoi cynnig Ynys Mon ar gyfer y Gemau:

“Mae hyn yn newyddion gwych i Ynys Môn, yn sicrhau’r hawliau i gynnal Gemau Rhyngwladol yr Ynysoedd, gan ddod ag un o’r digwyddiadau aml-chwaraeon mwyaf yn y byd i’r ynys am y tro cyntaf erioed.

“Mae’n anrhydedd fy mod wedi bod yn rhan o’r Pwyllgor Cynnig ar gyfer y Gemau ac rwyf am ddiolch i Gareth Parry a holl Aelodau eraill y Pwyllgor, yn ogystal â rhanddeiliaid allweddol o Lywodraeth Cymru a Chyngor Sir Ynys Môn, am weithio mor galed i ewch â ni at y pwynt hwn.

“Rwy’n edrych ymlaen at helpu fodd bynnag y gallaf mewn blynyddoedd i ddod i sicrhau bod y Gemau’n dod â buddsoddiad hanfodol tuag at ein cyfleusterau hamdden ar yr ynys, a bod etifeddiaeth gadarnhaol yn cael ei gadael ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol o ganlyniad i’n cynnal y Gemau.

“Efallai y bydd yr hinsawdd sydd ohoni yn golygu y bydd ein cynnal y Gemau ychydig yn ddiweddarach, ond serch hynny mae hyn yn newyddion gwych i’r ynys, ac mae’n bwysig nad ydym yn gadael i’r cyfle hwn i wneud gwahaniaeth ein pasio heibio.”