Wrth ymateb i’r newyddion y gallai pobl sy’n byw ar ben eu hunain gwrdd â chartref arall fel cartref estynedig mewn ardaloedd sydd â chyfyngiadau ychwanegol, dywedodd Rhun ap Iorwerth AS, Gweinidog Iechyd Cysgodol Plaid Cymru:

“Mae gen i bryder cynyddol am les y rhai sy’n profi unigrwydd yn ystod cyfnod o gyfyngiadau uwch – cyfyngiadau sydd bellach yn effeithio ar gynifer o bobl yng Nghymru.

“Rwy’n falch bod lles pobl sy’n byw ar ben eu hunain yn cael sylw ond hoffwn weld strategaeth ehangach yn ystyried yr holl wybodaeth sydd gennym bellach ar effaith coronafirws a cyfnodau cloi ar lesiant ac iechyd meddwl.

“Mae hyn yn cynnwys, yr effaith ar ein plant ieuengaf – gan gynnwys effeithiau ar eu haddysg – hyd at yr effaith ar ein henoed a’r rhai mwyaf agored i niwed, rheiny sy’n fwy tebygol o ddioddef effeithiau unigrwydd ac arwahanrwydd, mae angen strategaeth arnom sy’n cwmpasu’r cyfan o boblogaeth Cymru ar yr adegau heriol yma.”

Honnir bod y “bwlch” treth cartref gwyliau yn costio cymaint â £1m y flwyddyn i Gyngor Sir Ynys Môn, ac mae Aelod Seneddol yr Ynys, Rhun ap Iorwerth, wedi codi’r mater gyda Llywodraeth Cymru unwaith eto yn y gobaith y byddan nhw yn gweithredu i’w ddatrys.

Mae ffigurau Awdurdod Cyllid Cymru 2019/20 yn dangos bod 36% o werthiannau tai Ynys Môn ar y cyfraddau uwch o Dreth Trafodiad Tir (LTT) – a chredir bod y mwyafrif yn ail gartrefi neu yn gartrefi sydd wedi ei prynu-i-osod. Yn 2017, daeth Cyngor Môn yn un o’r cynghorau cyntaf i gyflwyno ardoll ail gartref, gyda rhywfaint o’r premiwm 25% yn mynd i helpu prynwyr tŷ cyntaf i gael mynediad i’r farchnad dai.

Fe’i cynyddwyd yn ddiweddarach i 35% i fanteisio ar boblogrwydd yr ynys fel cyrchfan ail gartref – yn ail yn unig i Wynedd sy’n codi premiwm o 50%. Ond yn ôl MS yr Ynys, mae “bwlch” treth yn costio cymaint ag £1m y flwyddyn i’r cyngor.

Yn y Senedd yr wythnos hon, cododd Rhun ap Iorwerth MS ei bryderon unwaith eto ynglŷn â’r mater gyda Llywodraeth Cymru:

“Rydan ni’n gwybod bod yna deimlad cryf o aniddigrwydd wedi bod dros y cyfnod diweddar o fewn cymunedau yng Nghymru, sydd yn cynnwys ardaloedd fel fy etholaeth i, ble mae yna gyfran uchel o ail gartrefi a thai haf, a mae’n rhaid cymryd camau i atal colli rhagor o’r stoc dai i brynwyr ail gartrefi.

“Mae Plaid Cymru wedi cyhoeddi cyfres o gamau i fynd i’r afael â hyn, yn cynnwys newid rheolau cynllunio, rhoi cap ar niferoedd o ail gartrefi mewn unrhyw gymuned, ei gwneud hi’n angenrheidiol i gael caniatâd cynllunio i droi prif gartref yn ail gartref, ac yn y blaen.

“Ond mae angen defnyddio cymhellion trethiannol hefyd. Rydan ni’n awgrymu codi lefel treth cyngor ar ail gartrefi, a cau’r ‘loopholes’ sydd wedi caniatáu rhai i optio allan o dalu treth cyngor yn gyfan gwbl. Dwi’n apelio ar y Llywodraeth unwaith eto i fynd i’r afael â hyn.”

Bydd Ynys Mon yn croesawu miloedd o athletwyr a gwylwyr i ogledd-orllewin Cymru ar ôl i Aelod-Ynysoedd Gemau’r Ynysoedd Rhyngwladol bleidleisio’n llethol o blaid dod ag un o ddigwyddiadau chwaraeon mwyaf y byd i’r ynys am y tro cyntaf erioed.

Wedi’i alw’n Gemau Olympaidd bach ar gyfer ynysoedd bach y byd, mae Gemau’r Ynysoedd Rhyngwladol yn un o’r digwyddiad aml-chwaraeon mwyaf mewn bodolaeth, a bydd hyd at 24 o genhedloedd neu ynysoedd o bob cwr o’r byd yn disgyn ar ogledd-orllewin Cymru i gystadlu yn y digwyddiad bob yn ail flwyddyn.

Cynhaliodd Ynys Mon gystadlaethau Rhyng-Gemau’r Ynysoedd Pêl-droed a Gymnasteg yn 2019 a 2015 i ganmoliaeth leol a rhyngwladol sylweddol. Cynorthwyodd hyn yn fawr y cais cryf a gyflwynwyd gan yr ynys i gynnal y Gemau llawn a chroesawodd pwyllgor cynnig y gystadleuaeth y newyddion hanesyddol hwn gan yr IIGA heddiw.

Yn wreiddiol, gwnaeth gynnig i gynnal y Gemau yn 2025, ond mae pan fydd Ynys Mon yn cynnal y gystadleuaeth pellach yn dibynnu ar aildrefnu cynnal y Gemau gan Guernsey, a oedd i fod i gael ei gynnal yr haf nesaf, ond a fydd nawr yn cael ei ohirio gyda phenderfyniad ynglyn a pryd fydd y Gemau hynny yn cael ei chwarae i gael ei benderfynu yn ystod y misoedd nesaf.

Mae’r Gemau gan Guernsey yn 2021 wedi cael ei ohirio o ganlyniad i’r pandemig byd-eang cyfredol sydd wedi effeithio’n ddifrifol ar baratoadau ar gyfer yr haf nesaf.

Bydd trafodaethau rhwng Cymdeithas Ryngwladol Gemau’r Ynysoedd, Guernsey a gwesteiwyr presennol 2023 yn Orkney yn y dyfodol agos cyn dod i benderfyniad ynghylch pryd y bydd y Gemau hynny nawr yn digwydd, a pha effaith y mae hynny yn ei chael ar pryd y bydd Ynys Mon yn cynnal y Gemau.

Dywedodd Plaid Cymru MS Rhun ap Iorwerth, sy’n Aelod o’r Pwyllgor wnaeth paratoi cynnig Ynys Mon ar gyfer y Gemau:

“Mae hyn yn newyddion gwych i Ynys Môn, yn sicrhau’r hawliau i gynnal Gemau Rhyngwladol yr Ynysoedd, gan ddod ag un o’r digwyddiadau aml-chwaraeon mwyaf yn y byd i’r ynys am y tro cyntaf erioed.

“Mae’n anrhydedd fy mod wedi bod yn rhan o’r Pwyllgor Cynnig ar gyfer y Gemau ac rwyf am ddiolch i Gareth Parry a holl Aelodau eraill y Pwyllgor, yn ogystal â rhanddeiliaid allweddol o Lywodraeth Cymru a Chyngor Sir Ynys Môn, am weithio mor galed i ewch â ni at y pwynt hwn.

“Rwy’n edrych ymlaen at helpu fodd bynnag y gallaf mewn blynyddoedd i ddod i sicrhau bod y Gemau’n dod â buddsoddiad hanfodol tuag at ein cyfleusterau hamdden ar yr ynys, a bod etifeddiaeth gadarnhaol yn cael ei gadael ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol o ganlyniad i’n cynnal y Gemau.

“Efallai y bydd yr hinsawdd sydd ohoni yn golygu y bydd ein cynnal y Gemau ychydig yn ddiweddarach, ond serch hynny mae hyn yn newyddion gwych i’r ynys, ac mae’n bwysig nad ydym yn gadael i’r cyfle hwn i wneud gwahaniaeth ein pasio heibio.”

Mewn ymateb i’r cyhoeddiad bod Hitachi wedi tynnu’n ôl yn swyddogol o brosiect Wylfa Newydd, dywedodd AS Plaid Cymru ar gyfer Ynys Môn Rhun ap Iorwerth:

“Roedd Horizon yn dweud hyd at yr wythnosau diwethaf bod eu rhiant-gwmni, Hitachi, yn dal yn obeithiol o ennill cefnogaeth gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig. Yn amlwg mae hynny wedi methu, a gobeithion y rhai fu’n dymuno gweld datblygiad gorsaf ynni newydd wedi cael eu codi a’u chwalu eto. I mi, dyma oedd y perygl mewn rhoi gormod o ddibyniaeth ar fuddsoddiad allanol ac ar allu llywodraeth y DU i ddelifro.

“Tra bydd angen ystyriaeth frys rŵan ar gyfer opsiynau amgen ar gyfer y safle, rhaid hefyd codi gêr yn y gwaith o sicrhau cyfleon eraill yma ym Môn, yn cynnwys maesydd yr ydw i’n gefnogol iawn iddyn nhw, mewn ynni môr, ynni hydrogen ac uwch-dechnoleg ym mharc gwyddoniaeth MSparc er enghraifft. Byddaf yn pwyso ar Lywodraeth Cymru i ymateb i’r her honno fel mater o flaenoriaeth.

“Rydw i hefyd yn edrych ymlaen i weld Plaid Cymru yn dod a phencadlys corff cenedlaethol newydd Ynni Cymru i Fôn.”

Dylai Llywodraeth Cymru ddarparu strategaeth glir ar gloeon lleol fel bod y cyhoedd yn deall yr arwyddion rhybuddio cynnar, meddai Plaid Cymru.

Mae Rhun ap Iorwerth MS, Gweinidog Iechyd Cysgodol Plaid Cymru wedi dweud y dylai pobl allu bod yn hyderus bod ymatebion brys yn digwydd cyn gynted â phosib. Dywedodd Mr ap Iorwerth “rydym i gyd eisiau osgoi cloeon newydd os yn bosibl” ond bod angen glasbrint clir gan Lywodraeth Cymru ar gloeon lleol lle bernir eu bod yn angenrheidiol, fel bod y cyhoedd yn gwbl ymwybodol cyn gosod cloeon pellach.

Gosodwyd cyfyngiadau cloi lleol ar Gyngor Bwrdeistref Sir Caerffili, ac mae’n cynnwys gofyniad i bawb dros 11 oed wisgo gorchudd wyneb mewn siopau.

Fe wnaeth Mr ap Iorwerth hefyd adnewyddu galwadau i wneud gwisgo gorchuddion wyneb yn orfodol mewn siopau, er mwyn helpu i atal cloi mewn ardaloedd eraill yng Nghymru.

Ar hyn o bryd nid yw gorchuddion wyneb yn orfodol mewn siopau mewn unrhyw ran arall o Gymru. Gyda chyfraddau heintiau yn cynyddu mewn bwrdeistrefi sirol eraill, dywed Mr ap Iorwerth ei fod yn “gwneud synnwyr gorfodi’r defnydd o orchuddion wyneb cyn y pigyn nesaf.”

Dywedodd AS Plaid Cymru dros Ynys Mon Rhun ap Iorwerth:

“Rydyn ni i gyd eisiau osgoi mesuriadau cloi newydd os yn bosibl, ond rhaid i Lywodraeth Cymru gyhoeddi eu strategaeth cloi lleol – beth yw eu system rhybuddio cynnar, pwy sy’n gwneud yr alwad a phwy sy’n gyfrifol am orfodi’r rheolau? Dylai hyn fod yn sensitif i wahaniaethau rhwng cymunedau mewn gwahanol rannau o Gymru.

“Wrth lacio cyfyngiadau, rhaid gorfodi’r pethau sylfaenol yn gliriach, gan gynnwys pellhau cymdeithasol, golchi dwylo ac – wrth gwrs, gwisgo masgiau wyneb.

“Dylai masgiau wyneb fod yn rhan o’n cadw ni’n ddiogel. Maen nhw’n fesur ataliol i gyfyngu ar drosglwyddo. A gyda chyfraddau heintiau cynyddol mewn siroedd eraill, dylid gwisgo gorchuddion wyneb bod yn orfodol ym mhob siop yng Nghymru ar unwaith. Nid yw’n gwneud unrhyw synnwyr ei wneud yn orfodol ar ôl i cynydd mewn achosion gael ei gadarnhau.”

Dylid cynnal profion Coronafeirws rheolaidd a phwrpasol mewn ysgolion, meddai Gweinidog Iechyd Cysgodol Plaid Cymru, Rhun ap Iorwerth AS.

Dywedodd Mr ap Iorwerth ei fod “yn gwneud synnwyr” i ddefnyddio’r capasiti profi sydd ar gael i helpu i sicrhau bod ein hysgolion yn parhau’n ddiogel i’w hagor yn llawn.

Mae ysgolion yng Nghymru yn ailagor yr wythnos hon.

Dangosodd data gan Iechyd Cyhoeddus Cymru yr wythnos diwethaf cynnydd mewn achosion newydd gan rybuddio fod “Coronafeirws yn dal i gylchredeg yn y gymuned”.

Dywedodd Mr ap Iorwerth mai’r “unig ffordd o fod yn siŵr o weld y darlun llawn” yw cynnal profion mor eang â phosibl mewn ysgolion. Mae hyn yn arbennig o bwysig gan nad yw pobl yn aml yn arddangos unrhyw symptomau neu’n arddangos symptomau gwan iawn.

Ar hyn o bryd, yng Nghymru, dim ond aelodau o’r cyhoedd sydd â symptomau Coronafeirws sydd yn cael profion swab, gan eithrio lleoliadau cartrefi gofal.

Ymhlith yr argymhellion o adroddiad diweddar gan fenter Gymdeithas Frenhinol DELVE mae angen “gweithredu trefn fonitro effeithiol…sy’n cynnwys gwyliadwriaeth eang, sy’n gysylltiedig â system profi, olrhain a diogelu effeithiol, a ellir ei chynyddu yn ddigonol ac yn gyflym.” Galwodd Comisiynydd Plant Lloegr i athrawon a disgyblion yn Lloegr gael profion wythnosol yn sgil yr adroddiad.

Bydd pêl-droediwr yn yr Uwch Gynghrair yn derbyn profion ddwywaith yr wythnos drwy gydol misoedd Mai i Orffennaf a disgwylir i brofion rheolaidd barhau pan fydd y gynghrair yn ailgychwyn. Mae’r drefn brofi wedi bod yn effeithiol iawn o ran dod o hyd i achosion positif lle nad oedd y person yn dangos unrhyw symptomau.

Dywedodd Mr ap Iorwerth “os yw’n ddigon pwysig i’n pêl-droediwr, dylai fod yn ddigon pwysig i’n hathrawon, ein myfyrwyr a phawb sy’n gweithio yn ein hysgolion.”

Meddai Rhun ap Iorwerth AS, Gweinidog Iechyd Cysgodol Plaid Cymru,

“Mae profion wedi bod ar gael i bawb yng Nghymru sy’n arddangos symptomau Coronafeirws ers peth amser. Fodd bynnag, gwyddom fod plant – a llawer o oedolion – yn aml ddim yn arddangos symptomau neu’n yn arddangos symptomau ysgafn iawn. Felly’r unig ffordd o fod yn siŵr o weld y darlun llawn yw defnyddio’r capasiti profi sydd gennym gymaint â phosibl i ddod ag achosion a chlystyrau i’r amlwg.

“Ysgolion yw’r mannau anhysbys newydd. O gofio ei bod mor bwysig iddynt aros ar agor, ac yn ddiogel i bawb ynddynt, mae’n gwneud synnwyr defnyddio’r capasiti profi yng Nghymru i roi sicrwydd i athrawon, rhieni a disgyblion fel bod gennym ddarlun cyflawn o ble y gallai Coronafeirws fod yn cylchredeg.

“Mae hyn yn arbennig o bwysig wrth i bobl ddychwelyd o wyliau i ysgolion, gan fod adroddiadau yn dweud fod mwy o berygl o drosglwyddo’r firws wrth ddod yn ôl o wyliau i leoliadau penodol.

“Mae’n bwysig bod Llywodraeth Cymru yn rhoi rhaglen ‘wyliadwriaeth eang’ i ni. Dylent ddechrau mewn ardaloedd lle maent yn gwybod fod Coronafeirws yn cylchredeg, dylent brofi mor eang â phosibl, a dylai’r samplu rheolaidd hwn ddechrau rŵan, wrth i ddisgyblion ddychwelyd i ysgolion.

“Os bernir bod profion rheolaidd yn ddigon pwysig i’n pêl-droediwr, yna dylai fod yn ddigon pwysig i’n hathrawon, ein myfyrwyr a phawb sy’n gweithio yn ein hysgolion.”

Rwyf wedi ysgrifennu at Lywodraeth Cymru heddiw yn gofyn iddynt adfer graddau a aseswyd gan athrawon ar gyfer myfyrwyr Safon Uwch ac UG eleni. Gweler gopi llawn o fy llythyr at y Gweinidog Addysg, Kirsty Williams isod.

Diolch yn fawr iawn i bawb sydd wedi cysylltu â’m swyddfa i rannu’ch profiadau. Rydw i’n teimlo drosoch i gyd ac yn gwerthfawrogi’ch bod chi neu’ch teulu wedi cysylltu ar amser mor anodd a rhwystredig i chi.

Mae AS Plaid Cymru dros Ynys Môn yn galw eto ar Land & Lakes i ganiatáu i’r fan byrger boblogaidd ailddechrau masnachu ar safle hirsefydlog Penrhos.

Mae Aelod Seneddol Ynys Môn Rhun ap Iorwerth wedi gofyn i Land & Lakes edrych eto ar y penderfyniad i derfynu contract y busnes, a ddaeth yn siom enfawr i Blue Davies, perchennog y busnes sydd wedi bod yn gweithredu ar y safle am 10 mlynedd, ac i lawer yn y gymuned leol a oedd yn gwsmeriaid rheolaidd cyn-Covid. Mae 1,624 o bobl wedi llofnodi deiseb yn galw ar y cwmni i ailystyried y penderfyniad.

Dywedodd Rhun ap Iorwerth MS:

“Rwy’n gwerthfawrogi bod yn rhaid rhoi’r gorau i fasnachu yn ystod y cyfnod cloi er budd diogelwch y cyhoedd, a chydymffurfio â rheoliadau, ond mae’r penderfyniad i derfynu cytundeb Pete’s Burger Bar yn barhaol wedi codi teimladau cryf yn y gymuned leol.

“Nawr bod cyfyngiadau wedi’u lleddfu’n lleol, rwy’n galw ar Land & Lakes i adfer y contract, yn enwedig o gofio bod y busnes wedi rhoi sicrwydd y gellir rhoi camau ar waith i sicrhau nad yw clystyrau o bobl yn ymgynnull mewn modd anniogel, ac y gellid lliniaru risgiau trwy arferion diogel Covid-19.

“Yr hyn sydd gennym yma yw busnes, a weithredir gan deulu ifanc, sy’n wynebu ansicrwydd ariannol ac sy’n awyddus i barhau i fasnachu ym Mhenrhos fel y maent wedi gwneud yn llwyddiannus ers blynyddoedd. Maent yn barod i weithio gyda Land & Lakes ac awdurdodau perthnasol i gytuno ar ffordd ddiogel o weithredu, a chredaf yn gryf y dylid rhoi cyfle iddynt wneud hynny.”

Dywedodd Blue Davies, sy’n rhedeg Pete’s Burger Bar:

“Roedd yn sioc bod ein contract gyda Land & Lakes wedi ei derfynu yn union wrth i’r mesuriadau gloi ddechrau lleddfu ac ail-agor y parc arfordirol. Maent yn dweud wrthyf fod y penderfyniad yn cael ei gadarnhau oherwydd pryderon ynghylch pellhau cymdeithasol yn y maes parcio. Rwyf wedi cynnig gweithio gyda Land & Lakes a’r awdurdod lleol i sicrhau fy mod yn gweithredu’r busnes yn ddiogel ac yn gwneud defnydd cywir o arwyddion a chonau ac ati, ond nid wyf yn cael y cyfle hwnnw.

“Rydw i wedi fy synnu gan y gefnogaeth rydw i wedi’i chael gan y gymuned ar yr adeg anodd hon i ni fel teulu ifanc, ac yn annog y cwmni i edrych eto ar y penderfyniad i ganiatáu imi ddal i fasnachu. Rwyf wedi holi gyda’r Cyngor Sir am fan arall ar draeth Newry gan fod gwir angen i mi fynd yn ôl allan i fasnachu cyn gynted â phosibl, ond yn ddelfrydol hoffwn fynd yn ôl i fyny ym Mhenrhos.”

Mae Aelod o’r Senedd dros Ynys Môn, Rhun ap Iorwerth wedi croesawu penderfyniad Llywodraeth Cymru i geisio am gyllid i adeiladu’r achos dros ailgyflwyno gwasanaeth rheilffordd i deithwyr ar draws yr ynys o Amlwch i Gaerwen, ac ymlaen i Fangor. Dywed Mr ap Iorwerth ei fod yn falch bod yr astudiaeth a gynigiwyd yn cynnwys ymgorffori llwybr aml-ddefnydd ochr yn och â’r rheilffordd hefyd, sef rhywbeth y mae wedi ei argymell ers amser maith.

Wrth ymateb i lythyr gan Mr ap Iorwerth yn gofyn am y wybodaeth ddiweddaraf am sefyllfa’r Llywodraeth, cadarnhaodd swyddog yn yr Adran Drafnidiaeth fod cais ffurfiol wedi’i wneud i ‘gronfa syniadau’ rheilffyrdd Llywodraeth y DU sy’n edrych ar sut mae gwasanaeth rheilffordd yn dod o Amlwch i ddechrau, trwy Llangefni, Gaerwen a Bangor a gallai fynd ymlaen i Llandudno yn y pen draw fel rhan o’r rhwydwaith Rheilffyrdd.

“Mae hwn yn gam pwysig ymlaen, a’r math yma o astudiaeth ddifrifol yn gwneud i ni ystyried y cyfleoedd a’r heriau ar gyfer y linell.” Meddai Mr ap Iorwerth.

“Rwy’n croesawu’n arbennig y ffaith bod y Llywodraeth yn nodi’r angen i edrych ar yr opsiynau ar gyfer llwybr aml-ddefnydd ochr yn ochr â’r rheilffordd, a sut i ymgorffori defnydd ‘Heritage Railway’ hefyd. Rwyf wedi bod yn awyddus ers amser i ddod â grwpiau sydd â gweledigaethau gwrthwynebol ynghyd ar y mater yma.

“Ar yr un pryd, rwyf wedi bod yn gohebu gyda’r awdurdod lleol ac eraill yn ddiweddar ynghylch opsiynau ar gyfer llwybrau teithio egnïol. Mae yna lawer o gyfleoedd yn hynny o beth, ond dim ond un opsiwn ar yr ynys i ddatblygu rheilffordd fel trafnidiaeth gyhoeddus.

“Yn ddiweddar, amlinellodd yr Athro Mark Barry o Brifysgol Caerdydd sut y gwelodd botensial i gynnwys lein Amlwch fel rhan o ehangu rheilffyrdd ar draws y gogledd orllewin.

“Bu tanariannu sylweddol yn y seilwaith rheilffyrdd yng Nghymru dros y blynyddoedd, gyda Chymru’n cael llai na 2% o’r gwariant ar wella rheilffyrdd, er gwaethaf cael 11% o’r traciau. Fe ddylen ni fod yn edrych nid yn unig i wella’r traciau sydd gennym ni eisoes, ond i ehangu’r rhwydwaith hefyd.

“Yma yn Ynys Môn mae gennym un o’r ychydig linellau rheilffordd a gafodd eu gadael yn hytrach na’u codi yn dilyn toriadau a yrrwyd gan Beeching. Mae gennym ni rywfaint o arian wedi’i neilltuo gan Lywodraeth y DU ar gyfer datblygu syniadau, ac mae angen i ni geisio mynd ar ol hynny, yn ogystal â manteisio ar amrywiol gynlluniau teithio egnïol, hefyd. ”

Ychwanegodd MS Ynys Môn:

“Rwyf wedi cael gwahoddiad gan Lywodraeth Cymru i ychwanegu fy nghefnogaeth i’r cynnig trwy ohebu â Gweinidogion y DU, cyfle y byddaf yn sicr yn ei gymryd. Byddai gwahanol grwpiau sydd efo diddordeb lleol yn cael leisio eu barn hefyd, sy’n hanfodol, wrth gwrs – mae’r rhain yn gynlluniau a all fod o fudd i’r ynys gyfan yn nhermau economaidd, cymdeithasol, trafnidiaeth a lles. “

Mae Rhun ap Iorwerth AS yn cefnogi’r galw i gynnal a datblygu adnoddau chwarae i blant a phobl ifanc Dwyran.

Bu Rhun ap Iorwerth AS yn cyfarfod aelodau o’r gymuned i glywed eu rhwystredigaeth am ddiffyg parc chwarae i’r plant, yn enwedig o ystyried bod tai newydd wedi eu datblygu yno’n ddiweddar gyda llawer o deuluoedd ifanc yn byw ynddyn nhw, ac fe glywodd siom hefyd am y bwriad i werthu holl ystad ysgol y pentref gaeodd yn ddiweddar, yn cynnwys y cae chwarae.

Dywedodd Mr ap Iorwerth bod angen i gynlluniau datblygu tai gynnwys ymrwymiad i ddatblygu adnoddau cymunedol, a dwedodd y bydd yn ysgifennu at y Cyngor Sir i ofyn am eithrio‘r cae chwarae o werthiant yr ysgol.

Dywedodd hefyd ei fod yn barod i weithio gyda’r gymuned i weld sut y gellid sicrhau lleoliad a chodi’r cyllid angenrheidiol i ddarparu parc chwarae.

“Rwyf wedi cyfarfod â llawer o aelodau cymuned Ddwyran yn gynharach yr wythnos hon sydd am sicrhau bod gan bobl ifanc yr ardal ddigon o gyfleusterau chwarae ar gyfer y dyfodol.

“Siaradais â grŵp o bobl ifanc a’u rhieni yn y pentref a gododd bryderon nad oes cyfleusterau chwarae i blant a bod nhw’n awyddus weld datblygwyr tai yn yr ardal yn cynnig cyfleoedd i greu cyfleusterau chwarae fel rhan o’u datblygiadau, ac rwy’n cytuno’n llwyr.

“Byddaf yn gweithio gyda’r gymuned leol i weld sut y gallaf helpu a gweld a allwn ddatblygu cyfleuster o ryw fath yma. Mae pryderon hefyd am gynlluniau i werthu’r cae chwarae a oedd yn rhan o hen ysgol y pentref. Er bod angen i’r Cyngor Sir werthu’r ysgol, rwy’n credu y dylai’r cae gael ei amddiffyn a’i eithrio o unrhyw werthiant, fel nad yw’r bobl leol yn colli’r cyfleuster hwn.”