Author Archives: Rhun ap Iorwerth

Colofn Rhun i’r Holyhead and Anglesey Mail 11.04.18

Posted on by

Bydd nifer ohonoch wedi bod yn dilyn y ffrae diweddar dros gynlluniau’r RSPB i godi tâl o £5 am barcio yn Ynys Lawd. Rydw i’n teimlo’n anghyfforddus iawn am y newid arfaethedig yma.

Fe ysgrifennais at Bennaeth RSPB yng Nghymru y mis diwethaf, a cefais gyfarfod gyda hi yn Ynys Lawd yr wythnos diwethaf. Gofynnais iddynt ail-ystyried, gan bwysleisio pwysigrwydd Ynys Lawd i bobl Caergybi a Môn a gofyn iddynt ddatblygu cynllun fwy sensitif – pas blynyddol i bobl leol, er enghraifft, neu wahaniaethu rhwng parcio amser hir a byr. Fe ofynais hefyd iddynt rannu unrhyw elw gyda’r menter gymdeithasol sy’n rhedeg y goleudy – wedi’r cyfan, dyma pam mae lot o bobl yn ymweld ag Ynys Lawd.

Fe wnes i wrando ar RSPB hefyd. Dywedwyd wrthyf nad oedd dewis arall go iawn. Mae eu cyllid grant wedi mynd i lawr dros y blynyddoedd, ac mae angen iddyn nhw wneud Ynys Lawd yn gynaliadwy. Byddai’r tâl yn £2.50 ar amseroedd llai prysur o’r flwyddyn, yn hytrach na £5, a byddai am ddim cyn 9 y bore ac ar ôl 5 y prynhawn – delfrydol ar gyfer ymwelwyr lleol rheolaidd neu bobl sy’n mynd a’u cŵn am dro ayb (gwybodaeth bositif a ddylai wedi cael ei wneud yn gyhoeddus gan RSPB). Ond roeddwn yn dal eisiau iddynt gyfaddawdu.

Mae ymgyrch gret wedi tyfu ers i’r newidiadau arfaethedig gael eu gwneud yn gyhoeddus, ac rydw i’n ddiolchgar i bawb sydd wedi lobîo RSPB. Yn ddiweddarach yr wythnos diwethaf, dywedodd RSPB y byddent yn cyflwyno pas blynyddol o £20 i drigolion Ynys Cybi. Mae hyn yn gam yn y cyfeiriad iawn, ond mae’n dal i fod yn lot o arian, a byddai’n dda gweld y diffiniad o ‘lleol’ yn cael ei ehangu hefyd. Mae hefyd y mater o rannu elw. Ond rydym yn symud beth bynnag.

Felly gadewch i ni barhau i ddefnyddio grym perswâd…a hoffwn i RSPB ddefnyddio grym ymchwil i weithio allan sut y byddai’r tâl yn effeithio ar ddefnyddwyr lleol, gan gynnwys ymwelwyr i’r caffi, er enghraifft.

Efallai yn gyfreithiol fod Ynys Lawd yn eiddo i RSPB, ond ym Môn, rydym yn gwybod ei fod yn eiddo i ni i gyd go iawn.

Diweddariad gan Dŵr Cymru – ardal Llanddona

Posted on by

Newydd ddod oddi ar y ffôn efo Prif Weithredwr Dŵr Cymru Chris Jones i drafod y diweddaraf o ran eiddo sydd heb ddŵr yn Ynys Môn. Mae llawer ohonoch wedi bod mewn cysylltiad, ac rwyf wedi bod mewn cyswllt cyson gyda Dŵr Cymru. Rwy’n deall bellach mai ryw 200 eiddo sy’n dal wedi eu heffeithio – ffigwr sydd, wrth gwrs yn dal yn bryderus o uchel, ond cefais gyfle i drafod ymateb Dŵr Cymru a’r gwaith sy’n cael ei wneud i adfer cysylltiadau.

Yn gyntaf, mae’n bwysig iawn i fi bod y bobl fwyaf bregus yn cael pob cefnogaeth, ac rwy’n eich hannog i ffonio 0800 052 0130 i roi gwybod am unrhyw anghenion arbennig sydd gennych chi neu aelod o’r teulu neu gymydog. Cefais addewid y bydd pob cymorth posibl yn cael ei roi.

Rwy’n deall hefyd bod dŵr potel yn mynd i barhau i gael ei rannu yn Llanddona a Llangoed i’r bobl sy’n dal heb ddŵr.

Y cwestiwn mawr yn amlwg yw ‘pa bryd fydd y cyflenwad yn ei ôl?’. Wel yn sicr y gobaith ydi ailgysylltu erbyn heno. Mae’r system ei hun yn ôl yn ‘pressurized’ erbyn hyn, ond gyda rhai eiddo penodol ar is-rwydweithiau yn dal heb ddŵr oherwydd ‘air blocks’ yn y system, neu efallai oherwydd bod dŵr yn dal i ollwng o rai pibellau. Y gobaith yw bod pob cyswllt yn ei ôl erbyn heno, ond mae Dŵr Cymru ofn gwneud addewid llwyr rhag ofn bod problemau yn cymryd ychydig yn hirach i’w datrys mewn abell eiddo.

Plis cadwch mewn cysylltiad gyda fy swyddfa ar ebost rhun.apiorwerth@cynulliad.cymru neu 01248 723599 oes oes problemau penodol yr hoffech eu trafod.

Rwy’n ddiolchgar i Gynghorwyr lleol Plaid Cymru yn ward Seiriol am eu gwaith hwythau dros eu hetholwyr yn yr ardal sydd wedi dioddef waethaf.

Colofn Rhun ap Iorwerth i’r Holyhead and Anglesey Mail 14 02 18

Posted on by

Dwi’n falch o ddweud, gyntaf i gyd, fod eich Aelod Cynulliad yn dal i fod mewn un darn ar ôl gêm rygbi ffyrnig arall rhwng y Cynulliad a Thai’r Cyffredin ac Arglwyddi. Mae’n ddigwyddiad blynyddol, sy’n cael ei gynnal ar ddiwrnod gêm Cymru v Lloegr yn y Chwe Gwlad. Fe enillodd y Cynulliad unwaith eto (am y 7fed gwaith yn olynol rwan) ar ddydd Sadwrn, ond yn fwy pwysig, cawsom gyfle eto i godi ymwybyddiaeth o’n helusen, Bowel Cancer UK/Beating Bowel Cancer. Mae fy nghyd-weithiwr ym Mhlaid Cymru, Steffan Lewis AC, yn brwydro canser y coluddyn ar hyn o bryd, ac roedd o’n flaenllaw yn ein meddyliau wrth i ni gamu ar y cae ym Mharc Rosslyn yn Llundain.

Hefyd ar thema chwaraeon, hoffwn ddiolch i Ray Williams o Glwb Codi Pwysau a Ffitrwydd Caergybi ac Ynys Môn am roi tystiolaeth mor rymus i Bwyllgor Iechyd y Cynulliad yr wythnos diwethaf ar yr angen am fesurau brys i gynyddu gweithgaredd corfforol ymysg pobl ifanc. Roeddwn i eisiau iddo ddod i siarad gyda ni am fy mod yn gwybod gymaint o ddadleuwr angerddol a gwybodus ydy o yn y maes yma. Mae hi i fyny i ni fel Aelodau Cynulliad rwan i wneud yr achos dros weithredu gan y Llywodraeth.

Roedd fy ymarfer i gyda grŵp arbennig o ddisgyblion ysgol ar Ynys Môn yr wythnos ddiwethaf o natur feddyliol yn hytrach na chorfforol. Mae hi wastad yn braf cael cyfarfod gyda disgyblion, ond rhaid i mi ddiolch yn fawr i ddisgyblion blynyddoedd 3 a 4 yn Ysgol Henblas am wneud gwaith cartref mor dda cyn ein cyfarfod, fel fy mod wedi wynebu awr a hanner o gwestiynu di-dor. Fe wnes i wir fwynhau fy hun gyda chi – diolch bawb.

Mae ein hymchwiliad Pwyllgor Iechyd i weithgaredd corfforol wedi’i anelu at ddisgyblion fel nhw – gan roi bob cyfle iddynt aros yn heini ac yn iach. Yn ogystal â bod yn dda iddyn nhw, mae hefyd yn rhan o strategaeth tymor hir sydd ei angen arnom i gadw pwysau oddi ar yr NHS a’r system ofal – gan gadw pobl yn iach ac allan o’r ysbyty. Fe ddangosodd fy ymweliad i “bentwr diogelwch” Ysbyty Gwynedd yr wythnos cynt y math o bwysau mae nhw odano. I’r holl ddoctoriaid, nyrsys, rheolwyr a staff eraill, diolch am y croeso a’r mewnwelediad.

5G ar Ynys Môn

Posted on by

Tybed os gawsoch chi ffôn newydd yn anrheg Dolig? Sut signal sydd yna yn eich ardal chi? Cyn y Nadolig, fe wnes i holi’r Llywodraeth am y posibilrwydd o roi Ynys Môn ar flaen y gad hefo 5G.

Fideo: Canolfan Addysg Feddygol Prifysgol Bangor

Posted on by

Cyfarfod grêt bore ‘ma! Rydwi eisiau Canolfan i hyfforddi meddygon ym Mhrifysgol Bangor. Mae Prifysgol Bangor eisiau Canolfan i hyfforddi meddygon yn Mhrifysgol Bangor! Mi fyddwn yn parhau i bwyso ar Lywodraeth Cymru – mae angen addewid rwan am gynnydd sylweddol yn nifer y meddygon yr yda ni am eu hyfforddi yma yng Nghymru.

Mae Plaid Cymru yn arwain ar hyn ac mi gyrhaeddwn y nôd!

Fideo: Dadl Plaid Cymru ar weithlu’r gwasanaeth iechyd

Posted on by

Roeddwn yn falch o gael arwain dadl Plaid Cymru ar weithlu’r NHS ddoe, a chael cyfle i dalu teyrnged i staff yr NHS a galw ar y Llywodraeth i weithredu cynllun gweithlu effeithiol a chynaliadwy ar gyfer GIG Cymru. Dyma ran o fy araith, neu gallwch wylio’r ddadl gyfan yma: http://www.senedd.tv/Meeting/Archive/363db281-e76b-49d4-b4b3-3d28a9257192?startPos=13026&autostart=True

“Un o’n trysorau mwyaf gwerthfawr ni, sy’n cael ei werthfawrogi uwchlaw pob gwasanaeth cyhoeddus arall yng Nghymru, rydw i’n siŵr, ydy’r gwasanaeth iechyd, yr NHS, ac adnodd mwyaf gwerthfawr yr NHS ydy’r gweithlu—y bobl hynny sydd, drwy gyfuniad o’u sgiliau nhw, a’u hymroddiad nhw, yn sicrhau bod pob un ohonom ni yn gallu cael y gofal gorau posib pan rydym ni ei angen o fwyaf. Un o’r dyletswyddau mwyaf sydd gan Lywodraeth Cymru wedyn ydy gwneud yn siŵr bod y gweithlu yna yn cael y gefnogaeth sydd ei angen arno fo—yn cael ei gynllunio yn ofalus, fel bod gennym ni y bobl iawn yn y llefydd iawn efo’r sgiliau iawn i ofalu am gleifion, a bod yna ddigon o bobl yn cael yr anogaeth i ddod i mewn i’r gwasanaeth iechyd ac yn derbyn y hyfforddiant gorau posibl i’w wneud o yn wasanaeth cynaliadwy ar gyfer y dyfodol.”